Андрэй Саннікаў: Патрэбныя тэрміновыя захады для выратавання беларусаў
- 23.01.2025, 18:55
Толькі ціск на Лукашэнку дапаможа вызваліць палітвязняў.
Дакументальны фільм пра Беларусь «This Kind Of Hope» («Такога кшталту надзея»), галоўным героем якога з'яўляецца лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Андрэй Саннікаў, паказалі ў Канадзе.
Сайт Charter97.org распытаў апазіцыйнага палітыка, як прайшла ягоная паездка.
— Вы былі ў Канадзе ў вельмі цікавы час — адстаўка прэм'ера Джасціна Трудо, канфлікт Атавы з Дональдам Трампам. Ці здолелі неяк прыцягнуць увагу да Беларусі ў такім шчыльным інфармацыйным парадку дня?
- Сітуацыя палітычнага крызісу, вядома, крыху памяняла планы, але паездка была насычанай. Арганізаваў яе вядомы канадскі актывіст, кінарэжысёр Маркус Колга і «Згуртаванне беларусаў Канады». Фільм з дазволу прадусараў быў паказаны ў трох гарадах - Таронта, Атаве і Манрэалі. Першы паказ быў ва Універсітэце Таронта, яго арганізаваў адзін з прафесараў - Лукан Вэй, які быў назіральнікам на «выбарах» у 2006 і 2010 гадах. Ён добра валодае інфармацыяй аб сітуацыі ў Беларусі і ведае абстаноўку ў краіне.
Я б адзначыў два ўзроўні маёй паездкі - паказ фільма і сустрэча з суайчыннікамі ў Канадзе. Абодва гэтыя ўзроўні былі вельмі цікавымі і карыснымі.
- З кім вам удалося сустрэцца?
- Праз крызіс некаторыя сустрэчы скасаваліся, перанесліся, але я сустрэўся са старшынём міжнароднай камісіі парламента, з чальцамі парламента, іншымі палітычнымі дзеячамі, з лідарамі грамадскіх арганізацый, журналістамі. Даў некалькі інтэрв'ю, у тым ліку - нацыянальнай тэлевізіі, якое павінна выйсці бліжэй да 26 студзеня. Былі дыскусіі пасля фільма, сустрэчы з беларусамі, прадстаўнікамі ўкраінскай дыяспары, балтыйскіх дыяспар. У цэнтры абмеркавання былі і Украіна, і Беларусь. Зразумела, што сітуацыя ў Беларусі ўплывае на Украіну, а вайна Расеі супраць Украіны ўплывае на нашу краіну. Мы дастаткова прадметна абмяркоўвалі на ўсіх гэтых сустрэчах, чаго можна чакаць і што можна рабіць.
Пасля Таронта быў паказ у Атаве - у «Cafe Ukraine», якое з'яўляецца не толькі цэнтрам украінскай дыяспары, але і дыяспар усёй Усходняй Еўропы. Вельмі актыўны цэнтр, дзе праходзіць шмат мерапрыемстваў. У часе дыскусіі пасля фільма было шмат пытанняў і пра рэгіён, і пра Еўропу, і пра новую адміністрацыю ў ЗША. Прысутнічалі прадстаўнікі канадскіх няўрадавых арганізацый, украінскіх НДА, беларусы са Згуртавання беларусаў Канады.
- Ці цікавіць канадцаў тое, што адбываецца на еўрапейскім кантыненце?
- У канадцаў вялікія дыяспары. Дамінуюць украінская і польская. Вядома ж, яны цікавяцца тым, што адбываецца ў нашым рэгіёне. Канада ў свой час уводзіла самыя жорсткія санкцыі супраць беларускага рэжыму, каардынуючы іх з ЕЗ і ЗША. Пра гэта ішла размова з канадскімі палітыкамі.
Мы казалі, што трэба ўжываць тэрміновыя захады ў сувязі з жахлівым становішчам беларускіх палітвязняў у турмах. Трэба ратаваць людзей, якіх забіваюць, а для гэтага патрэбны ціск на рэжым Лукашэнкі, інакш ніякіх вызваленняў не будзе. Тое, што зараз адбываецца, - гэта цынічная гульня, калі вызваляюць некалькі чалавек, а захопліваюць яшчэ больш закладнікаў.
Канадскія палітыкі дастаткова добра інфармаваныя аб сітуацыі і, думаю, прымуць жорсткую рэзалюцыю ў сувязі з 26 студзеня. Шчыра кажучы, я нават не ўжываў слова «выбары», а казаў пра тое, што гэты дзень – нагода, каб распавесці пра тое, што адбываецца з палітвязнямі, умовамі іх утрымання і грамадствам у Беларусі.
- У Канадзе адна з найстарэйшых беларускіх дыяспар. Як сітуацыя ў Беларусі бачыцца з-за акіяна?
- Самае добрае ўражанне акурат ад нашых суайчыннікаў. На сустрэчах было не так шмат новых імігрантаў, колькі тых, якія дастаткова даўно там жывуць, асіміляваліся, але ў дыяспары ёсць вялікая цікавасць да захавання мовы і культуры, гісторыі Беларусі. Згуртаванне беларусаў Канады зрабіла вельмі добрае ўражанне. Я раней бываў і ў Таронта, і ў Атаве, а зараз пабываў у Манрэалі. Яны вельмі сур'ёзна і без паказухі ставяцца да захавання культуры, гісторыі і шмат робяць для падтрымкі неабходнасці вызвалення Беларусі.
Размовы былі сур'ёзнымі, а пытанні цікавымі. На жаль, ёсць яшчэ наіўная даверлівасць да авантур, якія зыходзяць ад Ціханоўскай, да прыкладу — да «пашпарта», што страшна шкодзіць людзям, бо яны спадзяюцца, што змогуць аднавіць дакумент прыналежнасці да грамадзянства Беларусі, што абсалютна немагчыма ў межах гэтых ашуканскіх сцэнараў. Але нават гэта сведчыць аб тым, што людзі не жадаюць адрывацца ад радзімы і гатовыя дапамагаць рознымі спосабамі.
- Які ў дыяспары погляд на тое, што адбываецца ў краіне: аптымістычны або песімістычны?
- Цвярозы погляд. Ёсць разуменне, што зараз цяжкія часы, вайна, але ж украінцам яшчэ цяжэй. Трэба падтрымліваць і Украіну, і, нягледзячы на чорныя часы, застаецца мэта вызвалення Беларусі, вяртанне нашай краіны ў дэмакратычную і свабодную Еўропу. Ёсць цвярозае разуменне, што хлусню, якая зыходзіць ад рэжыму Лукашэнкі, нельга ўспрымаць, і яна не ўспрымаецца. Я бачыў, што дыяспара актыўна займаецца тым, што даносіць свой пункт гледжання да палітыкаў і парламентарыяў, добра арганізаваная і выбудаваная работа «Згуртавання беларусаў Канады». Прыемна, што на сустрэчах прысутнічалі дзеці. Дзеці не забываюць ні мовы, ні краіны, хаця некаторыя з іх нарадзіліся ўжо ў Канадзе. Яшчэ раз падкрэслю, што самыя цёплыя сустрэчы былі ў мяне з суайчыннікамі.